रविवार, २६ ऑक्टोबर, २००८

दानत !

दानत !

लोकलमध्ये भीक मागणार्यात सुद्धा भरपूर वरायटी असते ! कोण नुसतेच हात पसरतात, कोण अंगातला शर्ट फिल्मी स्टायलने काढून डबा स्वच्छ करून मेहनतीचा मेहनताना मागतात, तर कोणी गाणे गाउन, कोणी वाजवून, तर कोणी गाउन आणि वाजवून लोकलप्रवाशांना साद घालतात ! हार्बरवर तर आपली गानकला पेश करून भीक मागणारे अख्खे खानदान आहे ! पुरूष पेटी वाजवतो व गातो, बायको (?) ढोलके वाजवते, तर मुले साथ देतात व भीकेचा कटोरा फीरवतात ! अशी गाणी ऐकून दौलतजादा करणारे पण बरेच असतात, त्यात फर्माईष करून मोबदला देणारेही असतात. गाणार्याचा दर्दभरा (?) आवाज ऐकून ह्र्दयाला पीळ पाडून घेणारेही रसिक भेटतात तसेच 'केसवा मादवा' गाउ नकोस असे काकूळतीने सांगत पैसे देणारेही असतात ! एकदा माझ्या शेजार्याने (लोकलमधल्या !), 'दोनो ने किया' हे गाणे ऐकून भिकार्याला १० ची नोट दिली होती. भिकार्याने अशीच मग एकापेक्षा एक दर्दभरी गाणी त्या रसिकाला ऐकवून त्याला पार कफल्लक करून टाकले. गाडीत तर अश्रूंचा महापूर आला होता. पनवेलच्या पुढे अजून लोकल जात नाही हे कळल्यावर तो भिकारी सुद्धा रडायला लागला होता पण दात्याने मात्र आपले दोन्ही खिसे त्याला उलटे करून दाखवले व त्याचे सांत्वन केले !
हिंदी सिनेमा जसा चाकोरीबाहेर जात नाही तशीच भिकार्यांची गाणी पण घसीटी-पसीटीच असतात ! 'केसवा मादवा' ऑल टाईम हीट, मग परदेसी परदेसी, तुम एक पैसा दोगे, जगी ज्यास कोणी नाही--- यांचा क्रम. पण एकदा मात्र एका भिकार्याने जरा वेगळा मार्ग चोखाळला, गायक भिकार्यातला तो बहुतेक शाम बेनेगल असावा ! त्याने चक्क भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा पोवाडा सुरू केला ! त्याचा आवाज अशा गाण्यांसाठी सूट होता व रसिक कान देउन तो ऐकत होते. माझ्या बाजूला कोणीतरी, बहुदा बाबासाहेबांना मानणारा असावा, बसला होता. त्याला अगदी भरून आले. भरलेल्या आवाजाने तो म्हणाला "जियो मेरे लाल, आजपर्यंत बाबासाहेबांचा पोवाडा मी लोकलमध्ये केव्हाच ऐकला नव्हता, धन्य झालो, परत एकदा म्हण, मी तुला खुष करून टाकीन !". भिकारी आता त्याच्या पायाशीच बसला व बाबासाहेबांवर असलेली सगळी गाणी म्हणू लागला. आम्हाला आता कुतूहल होते की हा रसिक किती दौलतजादा करतो याचेच ! श्रोता तसा तालेवार वाटत होता. भारी कपडे, गळ्यात जाडजूड चेन (चैन !), पाची बोटात अंगठ्या, सोन्याची झळाळी असलेले घड्याळ ! खांदेश्वर आले, भिकार्याने आता आवरते घेतले व तो हात जोडून दीनवाणे पणे आपल्या मायबाप रसिकाकडे बघत राहीला. रसिक आता 'भाना'वर आला. खिषात हात घालून त्याने नोटांनी फुगलेले पाकीट बाहेर काढले. शंभरच्या नोटा मोजून झाल्या, मग पन्नासच्या, मग वीसच्या ! भिकार्याच्या तोंडून आता लाळच गळायची बाकी होती. त्याचे डोळे पार विस्फारले होते. लोकलमधले लोक पण अचंबित झाले होते ! त्त्या पुडक्यातून त्याने आता वीसची नोट बाहेर काढली. ती नोट रस्त्यावरच्या पानवाल्याने पण घेतली नसती व रद्दीच्या दूकानातून ती बदलायलाच २ रूपये तरी खर्ची पडले असते. पण अगदीच रूपया दोन रूपयापेक्षा वीस रूपये भारीच होते. मग मात्र नाट्यच घडले ! त्याने भिकार्याला विचारले,सूट्टे आहेत का, काढ आधी ! भिकार्याने दोन दहाच्या नोटा काढल्या तेव्हा दाता बोलला 'अजून काढ !" आता भिकारी त्याच्या हातावर रूपये, आठ आणे, चार आणे जमा करत होता. दाता कोण आणि याचक कोण हेच कळत नव्हते ! सगळी चिल्लर १९ रूपयाची जमली. आता भिकार्याने खिसे उलटे करून दाखवले. दाता म्हणतो कसा, 'बघा भिकारी पण किती तालेवार आहे . xxxच्याला बंदा रुपया भिक पाहीजे !' मग त्याने 'कोणीतरी दोन आठ आणे द्या' म्हणून आवाहन केले. त्याची ती मुराद एकाने तत्परतेने पुरी केली. मग त्याने परत सोडे एकोणीस रूपये मोजून घेतले व मगच ती कळकट मळकट नोट दौलतजादा केल्याच्या थाटात त्या भिकार्याला दिली !
इतका लाचार भिकारी आणि इतकी प्रचंड दानत तुम्ही कधी लोकलमध्ये बघितली आहे का ?

1 टिप्पणी:

Some Little Greens म्हणाले...

Actually they should swap the roles. Ek paishane bhikari aani dusraa manane. Pahila badalane sope asel kadachit pan dusraa aayushyabhaar bhikarich rahaanaar.